Խնդիր: Ժապավենի երկարությունը 1մ է: Քանի՞ սանտիմետր է այդ

ժապավենի

3 4

-ը:

Այս խնդիրը կարելի է լուծել երկու եղանակով:

1-ին եղանակ: Մեկ մետրը 100սմ է: ուրեմն

3 4

մետրը կլինի՝

100 : 4 * 3 = 25 * 3 = 75սմ:

2-րդ եղանակ: Քանի որ 1սմ =

1 100

մ, ապա խնդիրը լուծելու համար

պետք է գիտենալ, թե քանի հարյուրերորդական է

3 4

մետրը: Դրա

համար, օգտվելով կոտորակի հիմնական հատկությունից,

3 4

կոտորակի համարիչը և հայտարարը բազմապատկենք 25-ով: Կստանանք՝

3 4

= 3 * 25 4 * 25 = 75 100 :

Ուրեմն՝

3 4

մ = 75 100 մ = 75սմ:

Մենք փոխարինեցինք կոտորակը նրան հավասար 100 հայտարար

ունեցող կոտորակով: Ասում են, որ

3 4

կոտորակը բերեցին նոր՝

100 հայտարարի: Ցանկացած կոտորակ կարելի է բերել նոր հայտարարի, որը բազմապատիկ է կոտորակի հայտարարին: Բերենք,

օրինակ,

7 12

կոտորակը 48 հայտարարի: 48 թիվը բազմապատիկ է

12-ին, քանի որ 48 : 12 = 4: Ուստի

7 12

կոտորակի համարիչը և

հայտարարը պետք է բազմապատկել 4-ով: Կստացվի՝

7 12

= 7 * 4 12 * 4 = 28 48 :

4 թիվն անվանում են լրացուցիչ արտադրիչ:

Դիտարկենք ևս մեկ օրինակ:

4 5

կոտորակը բերենք 30

հայտարարի: Սկզբում գտնենք

4 5

կոտորակի հայտարարի

լրացուցիչ արտադրիչը: Այն հավասար է 6-ի, քանի որ 30 : 5 = 6: Կոտորակի համարիչը և հայտարարը բազմապատկենք 6-ով: Կստանանք՝

4 5

= 24 30 :

Մենք կարողանում ենք բաղդատել երկու կոտորակները, որոնք ունեն միևնույն հայտարարները, դրանք գումարել և հանել: Ուստի տարբեր հայտարարներով կոտորակները օգտակար է փոխարինել համապատասխանաբար դրանց հավասար և միևնույն հայտարարներն ունեցող կոտորակներով, բերել նրանց մեկ (ընդհանուր) հայտարարի: Դա հեշտ է կատարել, եթե կոտորակներից մեկի հայտարարը բազմապատիկ է մյուսի հայտարարին. այդ դեպքում նրանց ընդհանուր հայտարարը կլինի երկու հայտարարներից մեկը:

Օրինակ 1:

3 4

և 5 24 կոտարակները բերենք միևնույն հայտարարի:

Լուծում: Քանի որ 24 թիվը բազմապատիկ է 4 թվին, ապա

3 4

կոտորակը նույնպես պետք է բերել 24 հայտարարի: Դրա համար գտնենք լրացուցիչ արտադրիչը: Այն հավասար է 24 : 4 = 6: Ուրեմն՝

3 4

= 3 * 6 4 * 6 = 18 24 :

Օրինակ 2: Տասնամարտիկը

2 3

ժամ մարզվում է վազքով, իսկ 5 6

ժամ՝ ցատկումներով: Նա ո՞ր մարզաձևով է երկար զբաղվել: Ընդամենը ինչքա՞ն ժամանակ է նա տրամադրել բոլոր մարզումներին:

Լուծում:

2 3

և 5 6 կոտորակները բաղդատելու համար պետք է նրանց

բերել միևնույն հայտարարի: Քանի որ 6 թիվը բազմապատիկ է 3 թվին, ապա այն կլինի և ընդհանուր հայտարարը: Լրացուցիչ արտադրիչը

հավասար է 6 : 3 = 2: Ստանում ենք՝

2 3

= 2 * 2 2 * 3 = 4 6 : Քանի որ 4 6 < 5 6 :

Քանի որ

4 6

< 5 6 , ապա տասնամարտիկը ավելի շատ զբաղվել է

ցատկումներով: Ընդամենը նա մարզվել է

4 6

+ 5 6 = 9 6 = 1 3 6 = 1 1 2 ժամ: