|
|
|
|
|
|
Միևնույն բանկայի մեջ կարելի է լցնել կա՛մ բենզին, կա՛մ ջուր, կա՛մ մեղր։ Յուրաքանչյուր հեղուկի զանգվածը տարբեր կլինի, իսկ ծավալը՝ նույնը։ Անոթի ծավալը ցույց է տալիս նրա տարողությունը։ Երկու անոթներ ունեն միատեսակ ծավալներ, եթե նրանցից մեկի մեջ լիքը լցված հեղուկը մյուսի մեջ դատարկելիս լիքը լցնում է այդ անոթը:Եթե բաժակի մեջ լցնենք ջուր կամ հյութ, ապա հեղուկը կունենա նույն ծավալը, ինչ որ բաժակը: Պատկերի ծավալներն օժտված են այնպիսի հատկություններով, որոնք նման են մակերեսների հատկություններին։ Հավասար պատկերներն ունեն հավասար ծավալներ։ Եթե պատկերը բաժանենք մասերի, ապա ամբողջ պատկերի ծավալը հավասար է նրա մասերի ծավալների գումարին։ Ծավալները չափելու համար կիրառում են ծավալի հետևյալ միավորները՝ խորանարդ միլիմետր (մմ3), խորանարդ սանտիմետր (սմ3),խորանարդ դեցիմետր (դմ3), խորանարդ մետր (մ3): Օրինակ՝ խորանարդ սանտիմետրը 1 սմ կողով խորանարդի ծավալն է։ Mathematics համակարգում ծավալի նշված միավորները նշանակում են այսպես՝ խմմ, խսմ, խդմ, խմ, խկմ: Պատկերը բաղկացած է 1 սմ կողով 4 խորանարդիկներից, ուրեմն, նրա ծավալը հավասար է 4 խսմ։ Լիտրանոց գավաթը տանում է 1 խդմ հեղուկ։ 1 լիտր ջրի զանգվածը հավասար է 1000 գրամի, այսինքն՝ 1 կգ-ի։ Արտածենք ուղղանկյուն զուգահեռանիստի ծավալը հաշվելու կանոնը։ Դիցուք ուղղանկյուն զուգահեռանիստն ունի 4 սմ երկարություն, 3 սմ լայնություն և 2 սմ բարձրություն։ Այն տրոհենք 1 սմ կող ունեցող խորանարդիկների։ Կստացվի երկու հորիզոնական շերտ, յուրաքանչյուր շերտի ծավալը հավասար է 4 * 3 խսմ, իսկ երկու շերտի և, հետևաբար, ամբողջ ուղղանկյուն զուգահեռանիստի ծավալը կլինի (4 * 3) * 2 խսմ։ Մնում է կատարել գործողությունները՝ երկարությունը բազմապատկել լայնությամբ և բարձրությամբ։ Ստացվում է 24 խսմ։ Ուղղանկյուն զուգահեռանիստի ծավալը գտնելու հաամար պետք է նրա երկարությունը բազմապատկել լայնությամբ և բարձրությամբ։ Այլ խոսքերով, ուղղանկյուն զուգահեռանիստի ծավալը հավասար է նրա երեք չափումների արտադրյալին։ Եթե երկարությունը, լայնությունը և բարձրությունը չափվում են սանտիմետրերով կամ դեցիմետրերով, ապա ծավալը արտահայտվում է խորանարդ սանտիմետրերով կամ խորանարդ դեցիմետրերով։ Ուղղանկյուն զուգահեռանիստի չափումները նշանակենք a, b և c տառերով։ Այդ դեպքում ծավալը հաշվելու կանոնը կարելի է գրելV = a * b * cհավասարության տեսքով։ Այս հավասարությունն անվանում են ուղղանկյուն զուգահեռանիստի ծավալի բանաձև։
|
|
|
|
|
|