|
|
|
|
|
|
Դիտարկենք y = | | բանաձևով տրված ֆունկցիան, որտեղ | -2 ≤ x ≤ 3: Ըստ այդ բանաձևի արգումենտի ցանկացած արժեքի համար հնարավոր է գտնել ֆունկցիայի համապատասխան արժեքը: Դիտարկենք, օրինակ, արգումենտի ամբողջ արժեքները: Կստանանք՝ եթե x = -2, ապա y = 6, եթե x = -1, ապա y = 3, եթե x = 0, ապա y = 2, եթե x = 1, ապա y = 1.5, եթե x = 2, ապա y = 1.2, եթե x = 3, ապա y = 1:x-ի և y-ի գտած արժեքների յուրաքանչյուր զույգ պատկերենք կոորդինատային հարթության մեջ՝ x-ի արժեքը համարելով աբսցիս, իսկ y-ի համապատասխան արժեքը՝ օրդինատ: -2-ից մինչև 3 միջակայքից վերցնելով x-ի այլ արժեքներ և նրանց համապատասխանy-ների արժեքները հաշվելով y = | | բանաձևով, | կստանանք x-ի և y-ի արժեքների այլ զույգեր: Այս զույգերից յուրաքանչյուրին նույնպես համապատասխանում է կոորդինատային հարթության որևէ կետ: Բոլոր այդ կետերըy = | | բանաձևով տրված ֆունկցիայի գրաֆիկն են, որտեղ | -2 ≤ x ≤ 3:Սահմանում: Ֆունկցիայի գրաֆիկ է կոչվում կոորդինատային հարթության բոլոր այն կետերի բազմությունը, որոնց աբսցիսները հավասար են արգումենտի արժեքներին, իսկ օրդինատները՝ ֆունկցիայի համապատասխան արժեքներին: Օրինակ է: Կառուցենք y = x * (6 - x) բանաձևով տրված ֆունկցիայի գրաֆիկը, որտեղ -1 ≤ x ≤ 5: Կազմենք արգումենտի և ֆունկցիայի համապատասխան արժեքների աղյուսակը.Կոորդինատային հարթության մեջ նշենք այն կետերը, որոնց կոորդինատները բերված են աղյուսակում: Դրանք միացնենք սահուն գծով: Կստանանք y = x * (6 - x) բանաձևով տրված ֆունկցիայի գրաֆիկը, որտեղ 1 ≤ x ≤ 5: Որքան գրաֆիկին պատկանող ավելի շատ կետեր նշենք, և նրանք որքան ավելի խիտ դասավորված լինեն, այնքան ավելի ճիշտ կկառուցվի ֆունկցիայի գրաֆիկը:Ֆունկցիայի գրաֆիկի միջոցով՝ ըստ արգումենտի արժեքի հնարավոր է գտնել ֆունկցիայի համապատասխան արժեքները: Կարելի է նաև լուծել հակադարձ խնդիրը. ֆունկցիայի նշված արժեքով գտնել արգումենտի այն արժեքները, որոնց նա համապատասխանում է:Օրինակ 2: Նկարում պատկերված ֆունկցիայի գրաֆիկով գտնենք. ա) ֆունկցիայի արժեքը, երբ x = 3, բ) այն x-երի արժեքները, որոնց դեպքում ֆունկցիայի արժեքը հավասար է 7-ի: ա) x առանցքի՝ 3 աբսցիս ունեցող կետով տանենք x առանցոին ուղղահայաց: Այդ ուղղահայացի և ֆունկցիայի գրաֆիկի հատման կետն ունի (3, 5) կոորդինատը: Նշանակում է՝ x = 3 դեպքում ֆունկցիայի արժեքը հավասար է 5-ի: բ) y առանցքի՝ 7 օրդինատ ունեցող կետով տանենք x առանցքին զուգահեռ մի ուղիղ: Այդ ուղիղը գրաֆիկը կհատի երկու կետում՝ (5, 7) և (9, 7) կոորդինատներով: Ուստի, ֆունկցիան ընդունում է 7-ի հավասար արժեք, երբ x = 5 և x = 9: Գրաֆիկով հնարավոր է ակնառու պատկերացում կազմել մեծությունների միջև կախվածությունների մասին: Այդպես՝ օդի ջերմաստիճանի գրաֆիկով հնարավոր է իմանալ, թե երբ է ջերմաստիճանը հավասարվել զրոյի, բարձր եղել զրոյից, ցածր է եղել զրոյից, աճել, նվազել և այլն: Գործնականում հաճախ են օգտագործում այս կամ այն գործընթացի գրանցման ինքնաշխատ սարքեր (օրվա ընթացքում մթնոլորտային ճնշման փոփոխություն, օրվա ընթացքում ծովի մակարդակի փոփոխություն, օրվա ընթացքում կայքի այցելուների թվի փոփոխություն, և այլն): Այդ սարքերը գծում են համապատասխան ֆունկցիոնալ կախվածությունների գրաֆիկները:
|
|
|
|
|
|